Sistosel (Mesane Sarkması)

Mesane sarkması, yani sistosel, mesanenin vajina içine doğru sarkması durumuna verilen isimdir. Vajina ön duvarına komşu durumda bulunan idrar torbasının rahim içine doğru sarkması sonucu mesane sarkması gelişir. Özellikle öksürme, hapşırma, ağır şeyler taşıma gibi karın iç basıncını arttıran eylemler sonucu vajina içerisinde şişen idrar torbası elle hissedilebilir. Bu gibi durumlarda şişen idrar torbası sebebiyle idrar kaçırma rahatsızlığı görülebilir. Mesane sarkmasının ileri derecelerinde ise özellikle ıkınma esnasında mesane vajinanın dışına kadar çıkabilir. Bu gibi durumlarda kişi idrarını yapmakta güçlük çekebilir. Sonucunda ise kişide böbrek rahatsızlıkları görülebilir.

Rektum sarkması ise vajinanın arka duvarına komşu olan rektumun vajina içerisine doğru fıtıklaşması sonucu gelişen rahatsızlıktır. Tıptaki adı rektoseldir. Rektum sarkması çoğunlukla hiçbir spesifik probleme neden olmaz, fakat kabızlık şikayetinin ortaya çıkmasına sebep olabilir. İleri dereceli vakalarda ise kişi dışkılamada güçlük çekebilir.

Vajina genişlemesi ise zorlu geçen doğumlar sonucu vajinada meydana gelen doku hasarının sebep olduğu bir problemdir ve vajinal sarkma yaşayan kadınların çoğunda görülmektedir. Vajina genişlemesi, kadınların cinsel hayatta problemler yaşamasına, cinsel ilişkiden zevk alamamasına sebep olabilir.

Genital organ sarkmaları, çok nadir olarak tek başına görülen rahatsızlıklardır. Çoğunlukla rahim sarkması, mesane sarkması, kalın bağırsağın son bölümünün sarkması ve idrar kaçırma rahatsızlıkları beraber görülen rahatsızlıklardır.

Mesane Sarkması Belirtileri Nelerdir?

Hafif vakalarda belirgin bir şişlik olmayabilir.

• Uzun süre ayakta kaldıktan sonra vajinada dolgunluk ve basınç hissi olabilir.

• Öksürme, ıkınma ve ağır kaldırma esnasında rahatsızlık hissi artabilir.

• İleri vakalarda vajinadan dışarı çıkan yumuşak bir şişlik gözlemlenebilir. Bu şişlik genellikle yatınca kaybolur ve değişen büyüklükte olabilir.

• İdrar yaptıktan sonra mesanenin tam olarak boşalmadığını hissedebilirsiniz.

• Gülerken, hapşırırken ve öksürürken idrar kaçırma yaşanabilir. İleri vakalarda ise idrarın tamamen tutulamaması durumu ortaya çıkabilir.

• Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları gelişebilir.

• Cinsel ilişki sırasında ağrı veya idrar sızıntısı olabilir.

Mesane Sarkması Neden Olur?

Mesane sarkmasının en sık nedeni gebelik ve doğum sürecidir. Bu süreçte kaslar ve bağlar gevşer ve zayıflar, dolayısıyla mesane sarkması gelişebilir. Ancak her gebe kadında ve doğum yapan kadında bu sorunun gelişeceği kesin bir kural değildir. Kadınların kas ve bağ yapıları farklılık gösterir, güçlü olanlarda bu tür problemler yaşanmayabilir. Sezaryen doğum yapanlarda ise risk daha düşüktür. Fazla kilolu olmak, sürekli ağır yük taşımak, kronik kabızlık, kronik bronşit veya öksürük gibi durumlar da kalça taban kaslarında gerilim yaratarak mesane sarkmasını kolaylaştırabilir.

Mesane Sarkması Risk Faktörleri Nelerdir?

• Doğum yapmak: Özellikle çok sayıda normal doğum yapmış kadınlarda risk artabilir.

• Yaş: İlerleyen yaşlarda kas ve sinir fonksiyonları azalabilir, ayrıca azalan östrojen seviyeleri mesane sarkmasının gelişme olasılığını artırabilir.

• Rahmin alınmış olması: Rahmin alınması, karın içinde zayıflığa neden olarak mesane sarkmasına yol açabilir.

• Genetik nedenler: Kadınların genetik yapıları, kas ve bağ dokularının kuvvetini etkileyebilir. Bazı kadınların kas ve bağ yapıları daha güçlü olabilirken, bazıları daha zayıf olabilir, bu da mesane sarkmasının riskini etkileyebilir.

Mesane Sarkması Teşhisi Nasıl Konulur?

Mesane sarkması genellikle kadınlar tarafından dışarıdan fark edilebilir ve bu durumda doktora başvurulabilir. Ancak bazen mesane sarkması hiçbir belirti vermeden meydana gelebilir ve tesadüfen fark edilebilir. Bu durum genellikle idrar kaçırma veya vajinada dolgunluk hissi gibi belirtilerle ortaya çıkar ve jinekolojik muayene sırasında teşhis edilebilir.

Mesane sarkması teşhisi koymak için fiziksel muayene, tam idrar tahlili, idrar kültürü ve böbrek fonksiyon testleri gibi rutin laboratuvar testleri yapılabilir. Ancak en kesin teşhis genellikle ürojinekolojik muayene ile konulmaktadır. Bu muayene sırasında doktor, mesane sarkmasının derecesini ve nedenlerini belirlemek için detaylı bir değerlendirme yapabilir.

Mesane Sarkması Nasıl Tedavi Edilir?

Mesane sarkması tedavisinde, hastanın yaşına, hastalığın evresine, genel sağlık durumuna ve hamilelik planlarına göre farklı tedavi yöntemleri uygulanabilir. Eğer ileride hamile kalmayı düşünmeyen bir kadında mesane sarkması varsa, genellikle idrar torbasının yukarı kaldırılması ameliyatı yapılır, bu yöntemin başarı oranı yaklaşık olarak %50’dir.

Eğer sarkma derecesi çok fazla ise veya daha önce ameliyat geçirilmiş ve sarkma tekrarlamışsa, mesh adı verilen tıbbi materyaller mesane altına yerleştirilebilir. Bu teknik genellikle yüksek bir başarı oranına sahiptir, neredeyse %90’larda başarı elde edilebilir.

Mesane sarkması ile idrar kaçırma sorunu da varsa, bu sorunun tedavisi için farklı ameliyat yöntemleri uygulanabilir. Bu operasyonlar genellikle 20-30 dakika sürer ve başarı oranı genellikle %90’ın üzerindedir.

Sistosel düzeltme ameliyatı sonrasında vajina genişliği problemi yaşayan kişilerde bu rahatsızlıklar azalabilir ve cinsel hayattaki şikayetler de olumlu yönde etkilenebilir.

Prof. Dr. Eray ÇALIŞKAN
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı