Dış Gebelik

Dış Gebelik

Dış Gebelik Nedir?

Dış gebelik, uterus (rahim) dışında, genellikle tüplerde oluşan bir durumdur. Nadiren yumurtalıklar, karın içi veya rahim ağzında da görülebilir. Dış gebeliğin sıklığı yaklaşık olarak 100 gebelikten 1 ila 5’inde görülür.

Tüplerde meydana gelen hasarlar veya fonksiyon bozuklukları, dış gebelik riskini artırabilir. Bu durumlar genellikle; pelvik enfeksiyonlar, spiral kullanımı (özellikle progesteron içerenler), ameliyatlar sonrası oluşan yapışıklıklar, daha önceki dış gebelik ameliyatı ve endometriozis gibi sebeplerle ortaya çıkabilir.

Dış gebelik riskini azaltmak için jinekolojik enfeksiyonlardan kaçınılmalıdır, bu nedenle birden fazla partnerle ilişkiye girme ve prezervatif kullanmama gibi riskli davranışlardan sakınılmalıdır. Eğer bir enfeksiyon gelişirse, erken teşhis edilip tedavi edilmelidir.

Dış gebelik belirtileri arasında kasık ağrısı, adet gecikmesi veya ağrılı, fazla ve uzun süreli adet kanaması, omuz ağrısı, bulantı ve meme gerginliği sayılabilir. Tanıda gecikme durumunda, dış gebelik rüptürü (tüp yırtılması) meydana gelebilir ve ani şiddetli karın ağrısı, baş dönmesi, bayılma ve solukluk gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Jinekolojik muayenede kasık bölgesinde hassasiyet ve ağrı hissedilebilir. İdrar ve kan gebelik testleri pozitif çıkabilir. Vajinal ultrason mu ayenesinde uterus içinde gebelik belirtileri görülmezken, dış gebeliğe ait diğer bulguların tespit edilmesi mümkündür. Kürtaj sonrası patolojik incelemelerde uterus içinde gebelik izlenmez. Erken tanı konulması durumunda, laparoskopik yöntemle operasyon gerçekleştirilerek sadece gebelik parçaları çıkarılır.

Bazı vakalarda dış gebelik geç dönemde fark edilebilir ve karın içinde kanamaya neden olabilir. Bu acil durumda hastaya kan verilmesi, ısıtılması, oksijen tedavisi uygulanması ve kanamanın durdurulması için acil ameliyat yapılması gerekebilir. Bu gibi durumlarda hastanın hayati riskleri göz önünde bulundurularak hızlı ve etkili müdahaleler yapılması önemlidir.

Dış Gebelik Teşhis ve Tedavisi

Dış gebelik teşhisi genellikle bir dış gebelik şüphesiyle başlayan bir dizi muayene ve testler sonucunda konulur. Bu süreçte aşağıdaki adımlar takip edilir:

  1. Anamnez ve Fizik Muayene: Hastanın semptomları ve tıbbi geçmişi detaylı olarak incelenir. Fizik muayene sırasında kasık bölgesinde hassasiyet, kanama ve diğer belirtiler aranır.

  2. Ultrasonografi: Genellikle vajinal ultrason kullanılarak uterus içinde gebelik izlenmezse dış gebeliğin teşhisi için kullanılır. Ultrason görüntüleri, gebeliğin yerini ve durumunu belirlemek için önemlidir.

  3. Serum Beta hCG Testi: Dış gebelik teşhisi için gebelik hormonu olan beta hCG seviyeleri ölçülür. Normal gebelikte olduğu gibi, hCG seviyeleri dış gebelikte de hızla yükselir ancak normalden daha yavaş artar.

Tedavi ise dış gebeliğin yerleşim yeri, büyüklüğü ve belirtilerine göre değişebilir. Özellikle dış gebelik şüphesi varsa, kesin tanı konuluncaya kadar tedavinin başlatılması önemlidir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

  1. Gözlem: Dış gebelik erken safhada hafif belirtilerle seyrediyorsa, doktorunuzun önerdiği düzenli kontrollerle beklemek mümkün olabilir. Ancak eğer belirtiler şiddetliyse veya komplikasyon riski varsa, tedavi gerekebilir.

  2. İlaç Tedavisi: Metotreksat gibi ilaçlar, dış gebeliği erken safhada ve cerrahi olmadan tedavi etmek için kullanılabilir. İlaç tedavisi, gebelik kesesinin küçültülmesine ve vücut tarafından emilmesine yardımcı olabilir.

  3. Cerrahi Müdahale: Dış gebelik şiddetli belirtilerle seyrediyorsa veya tüp rüptürü gibi ciddi komplikasyonlar varsa cerrahi müdahale gerekebilir. Laparoskopik cerrahi genellikle tercih edilen yöntemdir ve dış gebeliğin tüp veya diğer yerlerden çıkarılmasını sağlar.

Dış Gebelik Risk Faktörleri

Dış gebelik risk faktörleri, bir kadının dış gebelik geliştirme olasılığını artıran durumlar veya faktörlerdir. Dış gebelik risk faktörleri şunlardır:

  1. Tüplerde Hasar veya Ameliyat Geçmişi: Önceki tüp ameliyatları, tüplerde hasar veya tıkanıklıklar dış gebelik riskini artırabilir.

  2. Pelvik Enfeksiyonlar: Daha önce geçirilmiş pelvik enfeksiyonlar, özellikle cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, tüplerde hasara neden olabilir ve dış gebelik riskini artırabilir.

  3. Endometriozis: Endometriozis, uterus iç tabakasının dışında büyüme gösterdiği bir durumdur ve tüplerde tıkanıklığa yol açabilir, bu da dış gebelik gelişme riskini artırabilir.

  4. Önceki Dış Gebelik Geçmişi: Daha önce bir dış gebelik geçirmiş kadınlar, tekrar dış gebelik geliştirme riski altında olabilirler.

  5. Spiral Kullanımı: Özellikle progesteron içeren spirallerin kullanımı, dış gebelik riskini artırabilir.

  6. Yaş Faktörü: 35 yaşın üzerindeki kadınlar, genç kadınlara göre dış gebelik riski daha yüksek olabilir.

  7. Tüplerde Yapışıklıklar: Ameliyatlar veya diğer nedenlerle tüplerde oluşan yapışıklıklar, dış gebelik riskini artırabilir.

  8. Birden Fazla Partner ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar: Birden fazla partnerle ilişkiye girme ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, tüplerin hasar görmesine ve dış gebelik riskinin artmasına neden olabilir.

  9. Üreme Sistemi Anomalileri: Bazı doğuştan olan üreme sistem anomalileri, örneğin uterusun şekil bozuklukları veya tüplerin olmaması gibi durumlar dış gebelik risk faktörleri arasında yer alabilir.

Bu risk faktörleri genel olarak dış gebelik gelişme olasılığını artırabilir, ancak her kadında dış gebelik riski aynı değildir.

Prof. Dr. Eray ÇALIŞKAN
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Bu gönderiyi paylaş