Rahim Sarkması
Rahim sarkması, rahmin normal yerinden aşağı doğru sarkması ya da yer değiştirmesi durumudur. Bu durum genellikle yaşın ilerlemesi, doğum sayısının fazla olması, zayıf kas yapısı ve hormonal değişiklikler gibi faktörlerden kaynaklanabilir. Rahim sarkması belirtileri genellikle şunları içerebilir:
- Vajinal ağrı veya baskı hissi
- İdrar torbası veya barsaklarda basınç hissi
- Cinsel ilişki sırasında ağrı veya rahatsızlık
- Mesane enfeksiyonlarına yatkınlık
- İdrar kaçırma sorunu
Rahim sarkmasının farklı dereceleri vardır. Fazla sarkma durumunda kadın, rahmini eliyle hissedebilir hale gelir ve ilerleyen vakalarda rahim tamamen vajina dışına çıkabilir. Rahim sarkması genellikle sadece rahimi değil, yanındaki kalın bağırsak ve idrar torbasını da etkileyebilir.
Rahim sarkısı yaşayan kadınlar genellikle ayakta durma pozisyonunda, ıkınma sırasında, öksürme ve hapşırma anlarında alt karın bölgesinde dolgunluk ve ağrı hissedebilirler. Rahimle birlikte kalın bağırsağın ucu (rektum) da sarkma yaşayanlarda, rektum vajinaya doğru yaklaşabilir.
Bu sarkma, genellikle kabızlık sorununa neden olabilir. İdrar torbasında sarkma olan kadınlarda ise, sarkmanın şiddetine bağlı olarak ayakta durma, cinsel ilişki sırasında ve gülerken idrar kaçırma veya zor idrar yapma sorunları yaşanabilir.
Genital organların sarkması sonucunda kadının cinsel yaşamından zevk alamama durumu ortaya çıkabilir.
Rahim Sarkması Teşhisi Nasıl Konur?
İnsanların genellikle farkındalığının olduğu bir durum olan rahim sarkması, belirtiler gösteren kadınlarda hemen fark edilebilir. Ancak bazen hiçbir belirtisi olmayan kadınlarda bile bulgular sayesinde teşhis konulabilir. İdrar kaçırma veya alt karın bölgesinde dolgunluk hissi gibi şikayetleri olan kadınlar, doktora başvurduklarında jinekolojik muayene ile rahim sarkması kolaylıkla tespit edilebilir.
Rahim sarkması teşhisi genellikle jinekolojik muayene ve bazı görüntüleme testleri ile konulur. Jinekolojik muayenede doktor, rahmin yer değiştirmesi ve sarkma derecesini belirleyerek teşhis koyabilir. Ultrasonografi veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi görüntüleme testleri de teşhis sürecinde yardımcıdır.
Rahim Sarkması Tedavisi ve Süreci
Rahim sarkması tedavisi, bireyden bireye değişen bir süreçtir ve kadının yaşı, çocuk sahibi olma isteği, sarkmanın derecesi ve genel sağlık durumu tedavi seçeneklerini belirler. Rahim sarkması yeni başlayan hastalarda, Kegel egzersizleri gibi pelvik taban kaslarını güçlendiren egzersizler sarkmanın ilerlemesini kısmen durdurabilir. Ancak ileri derecede rahim sarkmasında egzersizler yetersiz kalabilir ve cerrahi müdahale gerekebilir.
Çocuk sahibi olmuş veya olmayı düşünen kadınlarda planlanan tedavi genellikle rahmin vajinal yolla çıkarılması ve gerekirse vajina daraltma operasyonudur. Vajina daraltma ameliyatı geçiren kadınlar, gebelik durumunda normal doğum yerine sezaryen doğum yapmaları gerekebilir.
Doğurganlık çağındaki ve rahmin alınmasını istemeyen kadınlarda, rahim alınmasına gerek olmadan vajinanın daraltılması ve genişlemiş dokuların çıkarılması ile tedavi planlanabilir. Bu şekilde vajina genişlemesi sorunu azaltılabilir.
Cinsel yaşam sorunları düzeltilerek hastaların daha fazla tatmin olmaları sağlanır. Rahim sarkması belirgin bir şekilde ilerlemişse, rahmi yerinde tutan bağların güçlendirilmesi ve rahmin alınmaması için cerrahi müdahale yöntemleri uygulanabilir. Ancak bu tür operasyonların uzun vadeli etkileri konusunda dikkatli olunmalıdır, çünkü sarkma sorunu tekrar ortaya çıkabilir.
Ameliyat sonrasında hastanın cinsel ilişkiye girmesi genellikle 6 hafta yasaklanır ve hastalar genellikle bir süre sonra günlük aktivitelerine dönebilirler. Ancak vajinal yaranın tam olarak iyileşmesi genellikle 4-6 hafta sürebilir. Bu iyileşme sürecinde duş alınabilirken, deniz, havuz, kaplıca ve saunadan kaçınılması önerilir.
Prof. Dr. Eray ÇALIŞKAN
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
