Erkek Infertilitesi
Infertilite en az bir yıl süreyle korunmasız düzenli ilişkiye rağmen çocuk sahibi olamama durumu olarak tanımlanır. Çocuk sahibi olmayı planlayan çiftlerin yaklaşık %15’i bu sorunla karşılaşmaktadır. Yaklaşık olarak her beş çiften biri bu durumla karşı karşıya kalabilmektedir.
Erkek İnfertilitesi Oranları
İnfertil çiftlerin yaklaşık %20-30’unda sorunun tek başına erkeğe ait olduğu görülmektedir. Erkek infertilitesi, erkeğin sperm üretiminde herhangi bir sorunun yanı sıra, sperm taşınması ve kadının cinsel organına ulaşması, yumurta ile birleşmesi gibi aşamalarda da sorun olması durumunda ortaya çıkar.
Erkek Kısırlığı Tanısı Nasıl Koyulur?
Erkek kısırlığı tanısı koymak için öncelikle çiftlerden anamnez yani geçmiş hikayesi alınır. İlişki süresi, cinsel ilişki sıklığı, hastanın geçmişteki kronik hastalıkları, ameliyat öyküsü, aldığı tedaviler, cinsel fonksiyonları ve isteği, alışkanlıkları (sigara, alkol vb.), mesleği, iş ve sosyal hayatı detaylı olarak öğrenilir.
Fizik muayene sırasında testisler incelenir. Varikosel varlığı, testislerin boyutu ve hacmi, kıvamı, geçmiş ameliyat izleri, nörolojik hastalıkların varlığı, penis boyu, idrar kanalının anormal konumda olup olmadığı (hipospadias, epispadias), ikincil cinsiyet karakterleri (kıllanma, vücut yapısı, ses tonu, torba ve penis gelişimi) gibi birçok konu detaylı bir şekilde fizik muayene ile incelenir.
Erkek Kısırlığının Nedenleri
-
Azoospermi – Menide Hiç Sperm Olmaması Testislerde sperm üretiminin olmaması veya taşıyıcı kanalların doğuştan yokluğu veya tıkanması sonucu oluşabilir. Bu durum genellikle sperm üretimi sorunuyla ilişkilidir ve testis travmaları, kabakulak geçirme, alınan kemoterapi veya radyoterapi gibi faktörlerle bağlantılı olabilir. Kromozomal sorunlar (Klinefelter sendromu, Y kromozomu problemleri) ve kistik fibrozis hastalığı da azoospermiye neden olabilir. Ayrıca, retrograd ejakülasyon denilen meninin geriye doğru idrar torbasına geçtiği durumlar da azoospermiye yol açabilir, özellikle prostat ameliyatları veya ilaç yan etkileri durumunda görülebilir.
-
Oligospermi – Sperm Sayısı Azlığı, Astenospermi – Sperm Hareketliliğinin Düşük Olması ve Teratospermi – Sperm Yapısının Normalden Zayıf Olması Bu durumlar genellikle hormonal dengesizlikler, enfeksiyonlar, antidepresanlar, tansiyon ilaçları, anabolik steroidler, uyuşturucular, sigara ve alkol kullanımı, sık sıcak banyo veya saunaya girmek gibi çeşitli faktörlerle ilişkilidir.
-
Spermin Dölleme Kapasitesinde Azlık Semen analizi normal sonuç verse bile, bazı durumlarda sperm yumurtayı dölleyemeyebilir veya beklenen dölleme kapasitesinin altında performans sergileyebilir. Bu genellikle spermin yapısal problemlerinden kaynaklanır ve baş ve kuyruk patolojilerinde sıkça görülür.
-
Ejakülasyon Olmaması Şeker hastalığı veya bazı ilaç kullanımı gibi durumlar neticesinde erkekte ejakülasyon (boşalma) problemi yaşanabilir. Bu durumda, baba adayı doğal yollarla sperm veremeyebilir, ancak TESE veya Micro-TESE ameliyatları ile spermler testisten toplanarak baba olma şansı elde edilebilir. Bu ameliyatlar, doğal yolla sperm verme imkanı bulunmayan erkekler için alternatif bir yol olabilir.
Erkek Kısırlığının Tedavisi
Erkek kısırlığının tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Hormonal dengesizlikler, enfeksiyonlar veya diğer sağlık sorunları varsa, bu durumların düzeltilmesi tedaviye yardımcı olabilir. Varikosel gibi cerrahi operasyon gerektiren durumlar varsa, cerrahi müdahale yapılabilir. Bazı durumlarda ise yardımcı üreme teknikleri, örneğin tüp bebek gibi yöntemler kullanılabilir.
Prof. Dr. Eray ÇALIŞKAN
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
