HPV (Human Papilloma Virüsü)

HPV Nedir?

HPV, insan cildi veya mukozasını etkileyen yaygın bir virüs ailesidir. Cinsel yolla bulaşabilen en yaygın virüslerden biridir ve çeşitli türlerinin bulunmaktadır. Bazı türleri ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirken, diğerleri ise genellikle belirti göstermeden vücutta kalabilir.

HPV Nasıl Bulaşır?

HPV, genellikle cinsel temas yoluyla bulaşır. Cinsel ilişki, genital temas veya teması bulunan cildin enfekte olmuş bir kişiye temas yoluyla bulaşabilir. Ayrıca doğum sırasında anneden bebeğe geçebilir veya temasla elden elde bulaşabilir.

HPV’nin başlıca sebepleri cinsel temas ve temasla bulaşmadır. Korunmasız cinsel ilişki, çoklu cinsel partnerler, bağışıklık sistemi zayıflığı gibi faktörler HPV enfeksiyonu riskini artırabilir.

HPV Bulaşı Önlenebilir mi?

HPV enfeksiyonundan korunmanın ilk adımı cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmaktır. Kullanılan kondomlar enfeksiyon riskini azaltabilir ancak bulaş riskini tamamen ortadan kaldırmaz. HPV aşısı da cinsel yolla bulaşan HPV türlerine karşı koruyucu olabilir.

HPV Tanısı Nasıl Konur?

HPV enfeksiyonu genellikle fiziksel muayene, smear testi ve HPV DNA testi ile tanı konabilir. Özellikle rahim ağzı kanseri taraması sırasında HPV tespiti yapılarak enfeksiyon Belirtiler toplumda en yaygın cinsel yolla bulaşan virüs olan HPV, bazı durumlarda belirti göstermeyebilir. Ancak, virüse bağlı olarak bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Genital siğiller (condyloma), rahim ağzı kanseri, diğer genital kanser türleri gibi belirtiler görülebilir.

Smear Testi ve HPV Testi Arasındaki Fark Nedir? 

Smear testi ve HPV testi, rahim ağzı sağlığını değerlendirmek amacıyla kullanılan iki farklı test yöntemidir. İşte bu iki test arasındaki temel farklar:

Smear Testi (Pap Smear Testi):

• Smear testi, rahim ağzı kanseri taraması için yapılan bir testtir.
• Test sırasında doktor, rahim ağzından hücre örnekleri alır ve bu hücreler bir mikroskop altında incelenir.
• Smear testi, rahim ağzı hücrelerinde anormal değişiklikleri tespit ederek erken evre kanser veya kanser öncüsü durumları belirlemede yardımcı olabilir.
• Test sırasında rahim ağzından hücre örnekleri alındığı için HPV enfeksiyonunu doğrudan tespit edemez.
• Smear testi genellikle rahim ağzı kanseri taramasında kullanılır ve düzenli olarak yapılması önerilir.

HPV Testi:

• HPV testi, insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonunu tespit etmek için kullanılan bir testtir.
• Test sırasında rahim ağzından alınan örneklerde HPV virüsünün varlığı araştırılır.
• HPV testi, rahim ağzı kanserine neden olabilecek yüksek riskli HPV tiplerini tespit edebilir.
• HPV testi, doğrudan HPV enfeksiyonunu tespit ederek kişinin enfekte olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.
• HPV testi genellikle rahim ağzı kanseri riskini belirleme amacıyla veya smear testi sonuçlarını desteklemek için kullanılır.

Özetle, smear testi rahim ağzı kanseri ve kanser öncüsü hücre değişiklikleri tespit etmek için yapılırken, HPV testi ise rahim ağzı HPV enfeksiyonunu doğrudan belirlemeye yönelik bir testtir. Bu nedenle, smear testi ve HPV testi farklı amaçlarla kullanılan testlerdir ve genellikle birlikte uygulanarak daha kapsamlı bir değerlendirme yapılabilir. Doktorunuz, ihtiyaca göre hangi testlerin yapılacağı konusunda size rehberlik edecektir. Her iki test de erken teşhise ve tedaviye önemli katkılar sağlayabilir, bu nedenle düzenli olarak yapılması önemlidir.

Smear ve HPV Testi Kaç Yaşından İtibaren ve Ne Sıklıkla Yapılmalıdır?

Tam cinsel birleşme olmasa bile cinsel ilişkiye başlamış olan her yaş grubunu HPV virüsü kapabilir. Virüs daha önce de belirtildiği gibi temas ile geçmektedir. Kondom riski azaltır ancak tamamen riski ortadan kaldırmaz. Her ne kadar erken yaşlarda bağışıklık sisteminin güçlü olması sebebiyle virüs kapıldıktan sonra vücuttan atılabilse de virüsün kalıcı olması riski göz ardı edilmemelidir.

Smear Testi (Pap Smear Testi):

• Genel olarak, smear testine başlama yaşının 21 olması önerilmektedir.
• 21-29 yaş arasındaki kadınlarda smear testi her 3 yılda bir veya sağlık uzmanının önerdiği sıklıkta yapılmalıdır.
• 30-65 yaş arasındaki kadınlarda ise smear testini HPV testi ile kombinasyon halinde 5 yılda bir veya yalnızca smear testini 3 yılda bir yaptırmak önerilmektedir.
• 65 yaşından sonra smear testi yapılması genellikle önerilmez, ancak sağlık durumunuza ve geçmişinize bağlı olarak doktorunuzun tavsiyeleri doğrultusunda hareket etmek önemlidir.

HPV Testi:

• HPV testine başlama yaşı ve sıklığı, smear testi ile birlikte veya bağımsız olarak yapılan HPV testi için önerilere göre değişebilir.
• HPV testi, smear testine ek olarak veya smear testi sonuçlarına göre ek olarak yapılabilir.
• Genellikle 30 yaş ve üstündeki kadınlarda HPV testi ile smear testi bir arada uygulanabilir ve bu kombinasyon 5 yılda bir yapılabilir.
• Risk faktörleri ya da sağlık geçmişine bağlı olarak doktorunuz başka sıklıklarda HPV testi yapılmasını önerebilir.

Unutulmaması gereken en önemli nokta, smear testi ve HPV testi gibi rahim ağzı kanseri tarama testlerinin düzenli olarak yapılmasıdır. Testlerin başlama zamanı ve sıklığı, genel sağlık durum şartlarına ve kişinin özelliklerine göre değişebilir. Bu nedenle, rahim ağzı kanseri tarama programınızı belirlerken sağlık uzmanınızın tavsiyelerini dikkate almanız önemlidir. Genel olarak, düzenli olarak smear testi ve HPV testi yaptırarak rahim ağzı sağlığınızı koruyabilir ve erken teşhise olanak sağlayabilirsiniz. Risk faktörleri, aile öyküsü ve kişisel sağlık geçmişi gibi faktörler de test sıklığını etkileyebilir, bu nedenle düzenli olarak sağlık kontrolü yapılması tavsiye edilir.

HPV Tedavi Nasıl Yapılır?

HPV tedavisi, belirtilere, enfeksiyonun tipine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genital siğillerin tedavisinde kriyoterapi (soğuk tedavi), cerrahi müdahale, lazer terapisi veya kimyasal uygulamalar gibi yöntemler kullanılabilir. HPV enfeksiyonunun diğer türlerinin tedavisinde ise hastalığın ilerleyişini kontrol altına almak amaçlanır.

HPV Tedavi Edilmezse Ne Olur?

HPV enfeksiyonu tedavi edilmediğinde, bazı türlerinin neden olduğu lezyonlar büyüyebilir ve rahim ağzı kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Tedavi edilmeyen HPV enfeksiyonu, ilerleyici hücresel değişimlere yol açabilir ve kanser riskini artırabilir.

HPV (İnsan Papilloma Virüsü), birçok farklı kanser türüne neden olabilen bir virüstür.

HPV’nin sebep olduğu başlıca kanser türleri:

1. Rahim Ağzı Kanseri: HPV enfeksiyonu, rahim ağzı hücrelerinde anormal büyüme ve kansere dönüşme riskini artırabilir. HPV’nin özellikle yüksek riskli türleri, rahim ağzı kanserinin gelişiminde en önemli faktörlerden biridir.

2. Vulva Kanseri: Vulva, vajinaya açılan dış kadın genital organlarının dış kısmını oluşturur. HPV enfeksiyonu, vulva hücrelerinde kanser oluşumuna yol açabilir.

3. Vajina Kanseri: Vajina kanseri, vajina dokularında gelişen kanser türüdür. Vajinal kanserin bir risk faktörü de HPV enfeksiyonudur.

4. Penis Kanseri: Erkeklerde görülen nadir bir kanser türü olan penis kanseri de bazı durumlarda HPV enfeksiyonu ile ilişkilendirilebilir.

5. Anüs Kanseri: Anüs kanseri, anüs bölgesinde gelişen kanser türüdür. HPV enfeksiyonu, anüs kanserinin gelişiminde etkili olan faktörlerden biri olarak kabul edilir.

6. Orofarenks Kanseri: Boğazın arka kısmındaki yutak bölgesinde gelişen kanser türüne orofarenks kanseri denir. Bazı durumlarda HPV enfeksiyonu bu kanserin oluşumunda rol oynayabilir.

Bu kanser türlerinin gelişiminde HPV enfeksiyonunun etkisi ve riski önemli bir faktördür. HPV aynı zamanda diğer bölgelerde de kanser riskini artırabilir ancak yukarıda belirtilen kanser türleri HPV enfeksiyonu ile en sık ilişkilendirilen kanserlerdir. HPV aşısı gibi koruyucu önlemler alarak bu kanser risklerini azaltmak mümkündür. Düzenli sağlık kontrolleri, HPV taramaları ve erken teşhis ile tedavi süreci yönetilebilir. Tedavi edilmediği takdirde, HPV’nin kansere yol açma riski artabilir ve kanserin ilerlemesine neden olabilir. Bu nedenle, HPV enfeksiyonu ve ilişkili kanser türleri konusunda bilinçli olmak ve önlem almak önemlidir.

Yaşam Boyu Korunmak İçin HPV Aşısı Çok Değerlidir?:

HPV aşısı, insan papillomavirüsü (HPV) enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayan bir aşıdır. HPV aşısı, vücutta HPV enfeksiyonlarına karşı bağışıklık oluşturarak rahim ağzı kanseri, genital siğiller ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkların riskini çok büyük oranda azaltır. HPV aşısı, virüsün yaygın ve yüksek riskli tiplerine karşı koruma sağlar.

HPV Aşısının Yapılması Gereken Yaş

• HPV aşısının koruyucu antikor düzeyinin yüksek olması için genellikle 9-13 yaş arası kız ve erkek çocuklara uygulanmaya başlanır.
• Çocuklara aşının bu yaş aralığında yapılmasının nedeni, cinsel ilişki öncesi dönemde aşının etkinliğinin daha yüksek olması ve enfeksiyon riskinin henüz olmamasıdır.
• Aşı, 9-26 yaş arasındaki erkek ve kadınlara da uygulanabilir.
• Bazı durumlarda daha ileri yaşlarda da aşı yapılabilir, ancak cinsel ilişkiye başlanmamış kişilere aşının yapılması önerilir.

HPV aşısı genellikle 3 doz olarak yapılır. İlk dozun ardından 2. doz 1-2 ay sonra, 3. doz ise 6 ay sonra alınmalıdır.

Prof. Dr. Eray ÇALIŞKAN
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı